FILM STARS DON’T DIE IN LIVERPOOL : YILDIZLAR ASLA ÖLMEZ

 

FILM STARS DON’T DIE IN LIVERPOOL : YILDIZLAR ASLA ÖLMEZ :

“-Sana bir şey söyleyeceğim. Daha önce kimseye söylediğimi hatırlamıyorum. Gençliğimde kızlardan hoşlandığım kadar erkeklerden de hoşlandım.” Peter
“-Ben de erkeklerden olduğu kadar kızlardan da hoşlandım.” Gloria Grahame

GİRİŞ :

Filmin adından anlaşıldığı üzere Liverpool bir Hollywood starının öldüğü yer olarak hatırlanmak için ideal bir yer olmayabilir. Liverpool’un kelime anlamının da bunda büyük etkisi olabilir. Viking’lere dayanan tarihinin de. Fakat aynı zamanda Beatles’ın memleketi, bir liman kenti, Londra’ya üç dört saatlik mesafede, adına bir futbol takımı olan, o futbol takımı için de yazılmış bir şarkısı olan ve şarkılarını hep bir ağızdan devre arasıdır, canlı yayındır, burası başkasının memleketidir diye bakmaksızın hep bir ağızdan söyleyen onbinlerce taraftarın da diyarıdır. Filmimize döndüğümüzde futbolla alakalı bir sahne, bir replik, bir gönderme barındırmakta mıdır diye sorduğunuzda bunun mümkün olmadığını söyleyeceğim bir çırpıda. Onun yerine dönemin ruhunu yansıtan filmler, aktörler, danslar, şarkılar, tiyatro, edebiyat, Tennesse Williams’dan Sırça Kümes, William Shakespeare’dan Romeo ve Juliet, Ridley Scott’dan Alien, Travolta’lı Saturday Night Fever var diyeceğim ve ekleyeceğim yetmez daha az diyenler için: The Big Heat başta olmak üzere ellilerin nostaljik siyah beyaz filmlerine sayısız gönderme var içinde. Aktör ve aktristlerine de. Çok fazla anlam yaratma derdine düşmeden, en son ne zaman iyi bir melodram izledim diye düşündürten, sinema tarihinde zaman tüneline girmişsiniz hissi vermeyi başarabilen filmde, Gloria Grahame de kimdi sorusuna pratik bir giriş öncesinde ve de cevap var sonrasında.

“FILM STARS” KISMI :

1981 yılıdır. Tennesse Williams’ın Sırça Kümes’inin Liverpool’da sahnelenmesi esnasında kuliste bayılan Gloria Grahame’in sağlık durumu Peter’ın bir mensubu olduğu Turner ailesine bildirilir ivedilikle. Bir çocukları Avustralya’ya taşınmış olan Turner’lar yakın bir tarihte oğullarını görmek üzere çıkacakları seyahatin telaşı içindeyken, davetsiz ve hasta bir eski dostu ağırlamak durumunda kalacaklardır evlerinin üst katındaki odalarından birinde. Peter ve Gloria’nın çok değil bundan iki sene önce kesişen yolları ve aralarında oluşan çekim ertesi gelişen aşk hikayelerinin nasıl bittiğini ve aralarındaki soğukluğun nedenini öğreniriz yavaş yavaş. İlk defa Primrose Hill Londra’da, Gloria elli beş, Peter’sa yirmi altı yaşında iken tanışırlar. Bir Oscar ödüllü, siyah beyaz filmlerin büyük ismi, bir parça çaptan düşmüş olmakla birlikte televizyon dizilerinde ve tiyatro sahnelerinde halen daha rol almayı başarabilen Gloria, Peter’la onun en meteliksiz zamanlarında tanışır. İkinci el eşyalar satan bir dükkanda çalışmakta, rol kovalamaktadır. Gloria ise o tarihe kadar dört kocadan, dört ayrı çocuk yapmış, çocuklarını eski kocalarına emanet edip hayatına devam etmiştir. İlk dansın ardından gerçekleşen ilk randevularında sinemada Alien’ı izlerler, bir bara giderler ve metroda sığındıkları rahatsız koltuklar vasıtasıyla evlerine dönerler. Peter yanında gerçek bir film yıldızıyla metroda gitmenin barındırdığı karmaşık hisler içindedir. Gloria ise şık kostümler içinde, durumun trajikomikliğini bertaraf etme gayreti içindedir.

Gloria’nın hırslı kişiliğine de pek çok kez şahit oluruz film boyunca. Royal Shakespeare Company’de rol almak, hem de “Romeo ve Juliet”te başrol oynamak istemektedir. Yani elli beş yaşında, baharında bir Juliet hayalleri kurmaktadır halen daha. Tanıştıkları ilk günlerden, öleceği son zamanlara dek nasıl göründüğünü, çok yaşlı olup olmadığını sorar durur Peter’a. Hoşuna gitmeyen bir cevapla karşılaştığındaysa öfkeli tepkisini gösteriverir bir çırpıda.

NEREDE ÖLÜNECEĞİ KISMI :

Gloria ve Peter, Gloria’nın ailesinin yaşadığı Kaliforniya’ya giderler beraber. Tatlı tatlı başlayan yemek, acı bir lokmaya dönüşür özellikle de Gloria için. Kızkardeşi biraz bıkkınlıktan, biraz tahammülsüzlükten, bir parça da kıskançlıktan eski ilişkilerini ve Gloria’nın genç erkeklere duyduğu ilgiyi yüzüne vurur bir anda. Dördüncü kocası bir zamanlarki üvey oğludur çünkü. Ünlü yönetmen Nicholas Ray’in oğlu olan Anthony Ray. Gloria bir hışım masayı terk ettiğindeyse, anne kız Gloria ile evlenmesin diye ricada bulunurlar Peter’dan. Peter tüm bunlara kulak tıkasa da, ilişkileri Gloria’nın bitirmesiyle biter bu defa. Bunun altında yatan nedense bizim klasik Yeşilçam filmlerimizi aratmamakla beraber, kitabın uyarlanmış olduğu kitabın otobiyografik olduğu ve bizzat Peter tarafından yazıldığı düşünüldüğünde gerçek bir melodramla karşı karşıya getirir bizi.

Gloria’nın ısrarla gaz olarak belirttiği ve asla dillendirmediği hastalığında nasıl ve neden böylesi bir sonuca varıldığını öğrendiğimizdeyse yüreğimiz sızlar. İki sene önce teşhis konmuş, neşter vurulmuş fakat sonrasında Gloria’nın kendi isteği doğrultusunda kemo’yu reddetmesi sonucunda, radyoterapi yeterli gelmemiş ve hastalık bin beter bir hırsla geri dönmüştür. Üstelik artık iş işten geçmiş, kanser vücuduna yayılmıştır. Sakin ve makul görünmeye çalıştığı doktor koltuğundan son bir umut ve çaresizlikle artık tüm tedaviyi kabul ettiğini belirten Gloria neden kemo almadığını özetler doktoruna. Çünkü saçları dökülecek, bundan yola çıkarak durumunu herkes öğrenecek, Hollywood’da kimse ona iş vermeyecektir. Çünkü o Gloria Grahame’dır. Hollywood starlık sisteminin kadınlara güzel ol, olmadı güzel öl dayatmasının ayaklı ispatıdır adeta Gloria.

İnsanın nerede doğduğu değil de nerede doyduğu önemliyken, New York’ta şık bir restoranda yanından Liza Minelli geçerken bile Liverpool’u özleyen Gloria için ölüm yeri tam bir meseleye dönüşür. Peter’ların evinde, kendi ailesinden, evinden koskoca bir okyanus mesafesi kadar uzaklıkta sığındığı odasında bir çeşit akıl tutulması mı bu kadının yaşamakta olduğu diyeduralım, Peter’ın annesini kendi annesi ilan edişinden, yaygara koparmayan iyi insanlarla çevriliyken hayata gözlerini kapamaya çalıştığı sonucuna varırız. Hastaneye gitmeyi, ne kadar kötü olursa olsun ambülans gelmesini bile istemeyen Gloria, en nihayet alt kattan gelen kavga seslerine daha fazla tepkisiz kalmayarak oğlunu aramalarını ister Turner ailesinden. İstese de Liverpool’da ölemeyecektir Gloria. O ölmek için Liverpool’u seçmişken, Liverpool onu seçmemiştir. Manhattan’daki St. Vincent’s Hastanesi’ne ulaştığı günün ilerleyen saatlerinde hayata gözlerini yumar. Tarih 5 Ekim 1981’i göstermektedir. Elli yedi yaşında hayata gözlerini yumar Gloria Grahame. Filmin son saniyelerinde en iyi yardımcı kadın oyuncu ödülünü kazandığı anons edildikten hemen sonra, bir heyecan sahneye çıkıp, müteşekkir kalarak aldığı ödülü ve aslında tüm hayatını tek kelimelik bir cümleye sığdırışına şahit oluruz.  “Teşekkürler” diyerek sahneyi terk eder genç kadın. Sunucu arkasından “sonunda başardı” der kinayeli bir şekilde. Ödül için, başarısı daim olsun diye, ayakta ve kuyruğu dik tuttuğunun ispatı olarak ve de bir kadın olarak Gloria’nın ne kadar çok çalışıp çabaladığının kanıtı olan ödülü aldıktan sonra ne özel hayatı ne yaşadıkları, sadece başarısı ve hayatın onu istediği şekilde ödüllendirdiğine şahit oluruz. Gloria teşekkür etmekte haklıdır, çünkü başarmıştır. Darısı tüm kadınların başınadır. Er ya da geç hayatlarının teşekkürünü yapma fırsatını bulmaları umuduyla.

Bu rolde Annette Bening’i bir hususta Grahame’la özdeşleştirdim durdum film boyunca. Warren Beatty ile evlenen aktrist de yetinebilirdi pek az şeyle ama o hep üretti ve her zaman kendini geliştiren tarafıyla özgürleştirici kadın rolleriyle çıktı sinema perdesinde karşımıza. Özellikle de 2000’li yıllardan sonra. Gloria’nın bile altından kalkmayı başarabilen aktrist kendisini ilgiyle izletmeyi başarabildi tıpkı Blanche DuBois gibi. Jamie Bell’le yaptıkları kıvrak ve uyumlu danslarıysa unutulacak gibi değildi mesela. Shakespeare’ın dilinden ermişleri dinlemek vardı sonra yana yakıla. Elbette ki Vanessa Redgrave sürprizi de tuz biber ekti üstüne. Ben filmi bir bütün olarak çok beğendim. Çok fazla anlam yaratmak, kendini anlatmak ve kendini aktarmak, o çok mühim derdini milyonlarla paylaşmak gibi telaşlara düşmeyen bir yönetmenin elinden bir yıldızın hayatını anlamaya çalışarak izlemekten, çok uzun zamandır da böylesi bir filme şahit olmadığımdan ötürü çok büyük bir memnuniyet duydum ve öyle de izledim süresi boyunca. Yaş farkı mühim değil, mühim olan hayat dedim sonra kendi kendime. Diyorum hala. Yine kendi kendime.