LEAN ON PETE

LEAN ON PETE :

-“Baban görgülü birisi mi?”
-“Bilmiyorum.”

-“Daha iyi hissediyor musun?”
-“Bilmiyorum.”

“Charley o bir insan değil, bir at sadece.”

“Eğer beni düşünürlerse, sıradan, futbol oynayan, babasıyla takılan bir çocuk olarak hatırlamalarını isterim. Beni böyle görmelerindense, hiç görmesinler daha iyi.” Charley

-“Sana böyle davranmasına neden izin veriyorsun?”
-“Gidecek başka yerim yok. Ve gidecek başka yerin olmadığında, bir nevi saplanıyorsun.”

GİRİŞ :

Bazı filmler, bazı diziler, ve bazı şarkılar kısaca bir takım sanatsal ifade araçları sizi kendinize getirir, toparlama gücüne sahiptir. Evet hayat kötüdür, insanlık ve onu meydana getiren insanlar da kötü hatta fecidirler. Evet çıkış yolu da yoktur. Varsa da siz göremez olmuşsunuzdur. Serde fanilik ve harcanmış hayatlar vardır. Umut yoktur, toplumsal kurtuluş, bireysel arınma filan da. Arındığını sananlar içinse etkisi bir geceliktir. Çünkü sabah tüm boktanlığıyla doğacaktır vakitlice. Varsa yoksa kara bulutlar dolanır durur tepenizde. Ha bir de benim sinema, dizi eleştirmenliği yaptığımı sananlar da feci halde yanılmaktadırlar. Ben kafama göre takılıyorum çünkü. Bakınız an itibariyle okudunuz okudunuz da, filme ait ne buldunuz? Laf salatası yani koca bir hiç. Şimdi tek yapmanız gereken, o koca hiç’i okumaya devam etmek. Nerede kalmıştık? Hah tam da değiştiremediğimiz hayatımıza, yarınsız günümüze, pek fena kaderimize ağlıyorduk. Bir de Charley’i izleyin derim ben. Siz daha bir haftalıkken anneniz tüm sorumluluğunu yani öncelikli olarak en az üç yıllık bebek bezi, mama ve öteberi masrafınızı düşünerek kaçmış olsun, sonra babanız sorumsuzca davranışlarının mükafatı olarak kapınızı kırarak evinize giren öfkeli bir kocanın gazabına uğrasın ve bağırsakları dışarıda kan revan içinde iki seksen yerde yatsın, sonra da yatırıldığı hastanede ölsün. Tutunacak ne kaldı derken, binmelere kıyamadığınız atınız gecenin bir vakti motor seslerinden huysuzlanarak bir arabanın önüne atsın kendisini. Tam da çölü yayan olarak geçmekti gayretiniz. Bu dünyada bir başına kalmak neymiş görün. Üstelik on altı yaşında, gurur nedir bilen bir çocuksunuz! Sokaklar tekinsiz, insanların ne olduğu belirsiz. Cebiniz de mideniz de boş. Ne kendinizi kullandırtmaya niyetiniz var, ne aile hizmetlerinin sizi yerleştirmek istediği hiç tanımadığınız bir ailenin yanına sığınmaya, en önemlisi de kimsecikler size acısın istemiyorsunuz. Bu dünyada yersiz yurtsuz, ipsiz sapsız kalmış bir “çocuk”sunuz sadece. Beterin beteri varmış gördünüz mü? Siz bir de filmin sonunda yarabbim çocuk kurtuldu diye sevinirken, yaşadıklarından sonra o yaşta bir çocuğun dünyaya nasıl baktığını görün Charley’i canlandıran Charlie Plummer’ın yüzünde. Mutlu ve iyi bir yaşam geçirdiler, huzur içinde öldüler derler ya hani, Charley de, ben de merak etmekteyiz onlar kimlerdi acaba diye.

CHARLEY ve LEAN ON PETE :

İki saat bir dakikalık süresi olan film yeni bir eve taşındıkları her hallerinden belli Charley’nin günlük rutiniyle açılıyor. Pek fazla eşyası olmasa da odasını yerleştirmeye çalıştığını götüyoruz. Sonra da kapısı kapalı olan yan odadan gelen kadın erkek seslerini dinledikten sonra sabah koşusuna çıkıyor. Hava daha alacakaranlık. Yakınlardaki at çiftliğinin varlığını keşfediyor. Charley’nin sınırları yoksullukla çizilmiş gündelik yaşantısına tanıklık etmiş bulunuyoruz böylelikle. Babasının sağlayabildiği kısıtlı imkanlardaki hayatının baş misafirleri hamamböcekleri. Babası akranıymışçasına konuşuyor oğluyla. Sanki ergen olan kendisi, baba olan Charley. Onlara omlet pişiren kadının evli olduğunu ve iri yarı bir kocası olduğunu söylüyor. Ondan sonra da işe gidiyor aşçı olan babası. Evde tek başına kalıyor çocuk. Haliyle de sıkılıyor. Anne yok, yemek pişiren kimse de yok. At çiftliğine gittiğinde ona iş teklif eden bir adamın yanında günlüğü yirmi beş dolardan çalışmaya başlıyor. Lean on Pete’le de burada tanışıyor. Lean on Pete beş yaşında bir yarış atı ve zamanla Charley’nin tek dostu ve sırdaşı oluyor. Taş olsa çatlar, Lean on Pete sabırla dinliyor onu çölün ortasında bile. Babası hastanede olduğundan ve ev tam takır olduğundan birkaç parça eşyasını alarak Lean on Pete’in ahırının yanında kalmaya başlıyor. Yarışlar esnasında Del ona doping veriyor. Charley onu da kaybedeceğini düşünerek endişeleniyor. O sırada babasının ölüm haberini alıyor. Ondan geriye kalanları eline veriyor doktor: bir kemer ve bir de cüzdan. Atı alıp Üsküdar’ı geçmek hevesindeki Charley, bir gece atı karavanın içinde bağlayıp cebindeki az miktardaki bir parayla yollara düşüyor. Yoksa ayağı sakat olan hayvan yarışları kazanamayacağı için sahiplenilmeyecek ve Meksika’ya bırakılacak sucuk yapılmak üzere. Yol boyunca sürecek olan maceralarında hayatlarında bir araç olacak insanlarla bir süre vakit geçirdikten sonra, burası evimiz, yuvamız değil diyerek yollarına devam ediyorlar her defasında. Portland’dan çıktıkları yollarındaki asıl hedefse Charley’nin Wyoming’deki halasını bulmak. Bu arada Amerikalılar misafirperver değildir diyeceksiniz ama atıyla kapılarını çalan bir çocuğa evlerini ve sofralarını açan savaştan yeni dönmüş iki kardeş ve dede ile aşırı obezitesi olan kız torunu bunun aksini ispatlıyorlar. Sanıyorum filmin en acayip karakterleri de onlardı. İlk önce atın varlığına şaşırsalar da, kabul etmekte güçlük çekmiyorlar. Çocuğu elini yüzünü yıkasın diye eve çağırıp, kendileri bilgisayar oyunu oynamaya devam ediyorlar. Akşam yemeğine davetli dede ile torun arasındaki ilişkiyi gördükten sonraysa burada sürekli olarak kalamayacağını anlıyor. Çünkü uysal olmasına rağmen aynı zamanda özgür ruhlu da bir çocuk Charley. Bu ve benzer serüvenlerden sonra küçük Charley halasına ulaşabiliyor ve halası onu kabul ediyor mu sorusunun cevabına gelecek olursak onun için filmi izlemenizi tavsiye ediyorum.

Bu filmi seyretmediğiniz takdirde bir şey kaçırmamış olacaksınız ama seyrettiğiniz takdirde de pek çok şey kazanacaksınız. Birkaç sahnesi var aklımdan çıkmayan. Mesela Charley 25 dolarlık işi kabul ettiğinde üstü açık kamyonetin arkasında yatarken kafasını kaldırdığında sanki ona yalnız değilsin der gibi bakarak kişneyen Lean on Pete’in duruşu, çocuğun açlıktan, yorgunluktan ve en önemlisi de belirsizlikten git gide zayıflaması ve babasından kalan kemeri daraltmak zorunda kalması ve çölü geçerken yüzünde oluşan yanıklar ve tüm çaresizliğiyle sokaklarda süklüm püklüm dolaştığı anlar ve bu rolde All the Money in the World’de de torun rolünü üstlenmiş olan Charlie Plummer’ın iddiasız gibi görünen ve yaşından beklenmeyecek ölçüde iddialı performansı. Yönetmenine gelecek olursak da…şöyle ki bildiğim pek çok filmi, seyrettiğim tek filmi olarak Lean on Pete’le çok çok iyi bir ilk anışıklık yaşadığımızı düşünmekteyim. Bende son derece iyi bir ilk intiba yaratmıştır. Şöyle ki, başsız kalmanın ne demek olduğunu, seni kollayacak bir büyüğün olmadan ayakta kalma savaşının güçlüğünü, indiğin istasyonlarda insanların sevenleri tarafından karşılanırken, senin her zamanki gibi başının çaresine tek başına bakmak zorunda oluşunun verdiği sıkıntının ruh haline yansıyışı, hep tesadüflerle başının kurtulması ya da başının bir türlü boktan kurtulamayışı, kararlarını hep kendin veriyor olmak, yalnızlığından bir ata tıpkı insanmış gibi sarılmak… Sonunda da güya kurtulmuşken, tüm bu yaşadıklarını sindirmeye çalışmak ve hep acabalarla hayatına devam ediyor olmak. Yönetmen tüm bu ve fazlası hisleri filmi aracılığıyla seyircisine aktarmayı başarabilmiş. O yüzden benim icin bu senenin iki kahramanı onlara ayrılmış süre kadar birbirlerinin hayatını kurtaran Charley ve Lean on Pete’dir. Aşağıdaki linkte filmin sonunda da yer alan naif sesli bir adamdan dinleyeceğiniz parça insana her şeye rağmen kendini iyi hissettirir.